Chuẩn bị bước vào mùa dịch tay, tốt chân, miệng

(Ảnh: Internet) Thông tin trên được GS Nguyễn Trần Hiển – Viện trưởng Viện Dịch tễ Trung ương cho biết tại Hội thảo quốc tế về thuộc cấp miệng (TCM) diễn ra ngày 4 và 5-4, tại Hà Nội. Gần 40% người dân hiểu sai về bệnh TCM Thưa của Cục Y tế dự phòng cho biết, trong năm 2012, TCM là một trong 10 dịch bệnh có số mắc rất cao với hơn 157,6 nghìn ca, chỉ đứng sau đi tả. Bên cạnh đó, TCM lại là một trong 10 dịch bệnh có số tử vong cao nhất tại Việt Nam với 45 trường hợp, đứng thứ ba sau bệnh dại và sốt xuất huyết. Ông Nguyễn Huy Khoa - Cục phó Cục Y tế dự phòng cho rằng duyên do vì TCM do vi-rút đường ruột, lây theo đường tiêu hóa và tiếp xúc trực tiếp; có nhiều tuýp vi-rút gây bệnh, một người có thể mắc nhiều tuýp vi-rút khác nhau. Hiện vẫn chưa có vắc-xin phòng bệnh, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. "Bệnh TCM ở nước ta cốt là do chủng EV71 (chiếm gần 60% số trường hợp mắc bệnh) dễ xảy ra các biến chứng nặng dẫn đến tử vong, tỷ lệ mắc bệnh ở phía nam cao hơn phía bắc", ông Khoa cho hay. Cũng theo ông Khoa, bệnh chính yếu gặp ở trẻ con dưới ba tuổi. Bệnh TCM thường bùng phát thời điểm giao mùa, không khí thay đổi khiến vi-rút gây bệnh phát triển và lây lan rất nhanh, có thể tạo thành đại dịch. Thống kê của Bệnh viện Nhi Trung ương cho thấy, từ đầu năm đến nay bệnh TCM tăng cao, trong đó nhiều trường hợp nặng phải nhập viện điều trị, có trường hợp phải lọc máu và điều trị hăng hái. Hiểm nguy hơn, nếu trước đây triệu chứng bệnh thường diễn đạt rõ là những mụn nước, bọng nước ở tay, chân và niêm mạc miệng, thì nay nhiều trẻ bị bệnh không trình diễn.# Rõ ràng, thậm chí khi xét nghiệm mới phát hiện mắc TCM. Nhiều trường hợp vi-rút đã tiến công vào não, biến chứng các cơ quan tiêu hóa, tim mạch nhưng vẫn không có diễn tả đặc trưng của bệnh. Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho rằng, Việt Nam đang phải đối mặt với bệnh lây truyền mới nổi như cúm gia cầm, cúm A(H5N1) và cúm A(H7N9). Đặc biệt trong một vài năm trở lại đây, bệnh TCM đang nổi lên như một vấn đề y tế công cộng bức xúc của nhiều quốc gia trong khu vực trong đó có Việt Nam. Do sự gia tăng của bệnh, số người nhập viện càng ngày càng nhiều dẫn đến tình trạng quá tải ở nhiều bệnh viện. Trong khi đó, nhận thức của người dân và thực hiện các biện pháp phòng thuộc hạ miệng của người dân còn ở mức độ giới hạn. Ông Trần Đắc Phu - Phó Cục trưởng Cục Y tế phòng ngừa (Bộ Y tế) cho rằng, công tác tuyên truyền chưa thực thụ đến được đối tượng đích (người coi ngó trẻ ở các hộ gia đình có trẻ nhỏ dưới năm tuổi). Con số khảo sá cho thấy, gần 40% người dân hiểu sai và không biết về bệnh TCM, gần 23% người dân không biết các biện pháp phòng bệnh. “Chúng ta chỉ mới tập trung truyền thông chủ yếu vào chừng độ trầm trọng của bệnh dịch và đưa việc trẻ đến BV khám khi có triệu chứng của bệnh, tạo ra tâm lý lo sợ cho người dân, gây quá tải cho bệnh viện tuyến trên mà chưa tác động nhiều đến đổi thay hành vi của nhân dân”, BS Nguyễn Quốc Huy - Viện Pasteur Hồ Chí Minh chỉ rõ. Theo PGS Phạm Nhật An - Bệnh viện Nhi Trung ương, trong tổng số trẻ nhập viện do TCM tại đây, có tới 75% số trẻ mắc bệnh hoàn toàn không có nhân tố dịch tễ là đã từng xúc tiếp với trẻ mắc TCM. Điều này cho thấy, trẻ lây bệnh từ người lớn, nhất là từ người coi ngó và tiếp xúc liền tù tù với trẻ. Còn GS Nguyễn Trần Hiển đánh giá: “Khó khăn lớn nhất của việc gian TCM là cho đến giờ chúng ta vẫn chưa nắm cặn kẽ về độc tính của chủng E71, sự tương quan giữa chủng E71 với bệnh TCM, đòi hỏi tiếp chuyện nghiên cứu, sự hiệp tác chặt đẹp giữa Việt Nam và các nước trong khu vực, từ đó hiểu rõ hơn thực chất của căn bệnh này”. Ứng phó với bệnh thuộc cấp miệng BS Trương Hữu Khanh cho biết, những triệu chứng thường gặp của TCM là phát ban ở lòng bàn tay, chân; sốt, giật thột, run chi; thời kì chuyển nặng thường vào ngày thứ ba, thứ tư kể từ khi mắc bệnh. Các biến chứng thường gặp là viêm não, màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp. Các thầy thuốc khuyến cáo, khoảng 90 đến 95% trẻ mắc bệnh TCM sẽ tự khỏi, bởi thế với trẻ mắc bệnh TCM ở thể nhẹ, cha mẹ nên chăm nom trẻ tại nhà, nhưng khi trẻ có mô tả sốt cao từ 39 đến 40 độ, nôn, đi tả, ăn ngủ kém, ngủ hay giật thột thì nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để khám và điều trị. Bệnh TCM lây truyền theo đường tiêu hóa nên việc thực hiện các biện pháp vệ sinh ăn uống, vệ sinh cá nhân chủ nghĩa và vệ sinh nơi công cộng là nguyên tố quyết định việc giảm tỷ lệ mắc bệnh tại cộng đồng. Thành ra, trong thời gian tới, Bộ Y tế kêu gọi sự chung tay vào cuộc của cộng đồng trong việc làm sạch môi trường xung quanh và khu vực sinh sống để góp phần giảm tỷ lệ mắc. PGS Trần Đắc Phu cho biết, Bộ Y tế sẽ đẩy mạnh công tác tuyền thông cho các đối tượng là các bà mẹ, hộ gia đình có trẻ dưới ba tuổi, thầy các dài, vườn trẻ mẫu giáo, nhóm trẻ gia đình và lãnh đạo chính quyền địa phương. Các trường mẫu giáo, trường mầm non tiếp tục tổ chức các buổi truyền thông trực tiếp cho phụ huynh học trò về CTM và chỉ dẫn cho các gia đình các biện pháp gian. Bộ Y tế cũng đưa ra nhiều khuyến cáo như sau: rửa tay bằng xà phòng; liền lau sạch các bề mặt và các vật dụng, đồ chơi bị nhiễm bẩn bằng xà phòng và dung dịch sát khuẩn bình thường, ít ra hai lần trong ngày; cho trẻ ăn chín, uống chín, không ăn chung thìa, bát; tránh xúc tiếp gần với người đã mắc bệnh; theo dõi và phát hiện sớm để phát hiện kịp thời các trường hợp mắc bệnh và đưa trẻ đến cơ sở y tế. Các vườn trẻ, mẫu giáo phải có các khu vực rửa tay bằng xà phòng, có khu vực xử lý chất thải theo quy định. Ông Nguyễn Trần Hiển cho biết thêm, bây giờ Công ty TNHH MTV Vắc-xin và sinh phẩm số 1 đã hoàn thành xong nghiên cứu cấp quốc gia, xây dựng quy trình, sinh sản vắc-xin tuỳ thuộc miệng EV71 trong phòng thử nghiệm. Kết quả ban đầu cho thấy tính an toàn, miễn dịch trên động vật thí nghiệm. LÊ HẠNH NGUYÊN