Vị nó gắn liền với hoạt động chống chọi chống tù của VKSND Việt Nam, không chỉ đối với các cơ quan tư pháp khác ở Việt Nam như: cơ quan điều tra, cơ quan tòa án, cơ quan thi hành án hình sự…mà còn gắn VKSND Việt Nam với các cơ quan công tố khác trên thế giới trong lĩnh vực đương đầu phòng và chống tội nhân
Đối với án hình sự, VKSND cấp cơ sở được quyền truy tố đến mức 15 năm tù, nghĩa là đến mức tội phạm nghiêm trọng. Chúng ta phải hình thành về mặt tổ chức cũng như hoàn thiện các thủ tục tố tụng để bảo đảm diễn đạt là cơ quan đầu mối về tương trợ tư pháp hình sự. PV: Theo ý kiến của ông, có những vấn đề cụ thể gì cần phải lưu ý trong khi xây dựng Luật Tổ chức VKSND sửa đổi ? tấn sĩ Khuất Văn Nga: Có nhiều vấn đề cụ thể cần được nghiên cứu xem xét.
Từ đó, Luật tổ chức VKSND đóng một vai trò quan yếu trong việc nâng cao bổn phận của VKSND trong việc đề phòng và chống tội phạm, vi phạm luật pháp, mang lại một tầm nhìn mới cho cơ quan VKSND, từ nay cho đến năm 2020 và có thể những năm tiếp nữa, góp phần xây dựng quốc gia pháp quyền từng lớp chủ nghĩa.
Thứ hai, việc tổ chức Ủy ban kiểm sát (UBKS) trong hệ thống VKSND như thế nào trong Luật sửa đổi lần này? Theo quy định của Luật Tổ chức VKSND hiện hành thì UBKS chỉ tổ chức ở VKSNDTC và VKSND cấp tỉnh. Bây chừ, đại phần lớn án đều được giải quyết ở cấp cơ sở.
Luật Tổ chức VKSND là một luật quan trọng trong việc hoàn thiện bộ máy nhà nước, dứt khoát phải được sửa đổi để phù hợp với Hiến pháp mới.
Như chúng ta đã biết, Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 vừa được lấy ý kiến rộng rãi và sắp tới sẽ được Quốc hội chuẩn y. Một điểm đặc biệt lưu ý trong vấn đề này là nói đến công tác kiểm sát thực hành chức năng là nói đến công tác riêng có của ngành kiểm sát và tác động đến những đối tượng khăng khăng bị kiểm sát theo quy định của luật pháp.
Mỗi lần như vậy, chúng ta lại nhận thức sâu sắc thêm về trách nhiệm và nhiệm vụ của mình, của mỗi cấp VKSND, của mỗi cán bộ, Kiểm sát viên (KSV). Còn vấn đề nên tổ chức UBKS ở cấp nào thì theo tôi phải để ý đến việc tăng thẩm quyền cho VKSND cấp cơ sở, cấp khu vực theo như mô hình tổ chức VKSND bốn cấp.
Bốn lý do trên nói lên sự cấp thiết phải sửa đổi Luật Tổ chức VKSND năm 2002. Trong mấy năm gần đây, có thể nói có hàng nghìn các đề nghị hỗ trợ tư pháp về hình sự được gửi đến VKSND để VKSND từ đó chuyển đến những cơ quan có thẩm quyền giải quyết.
Luật hỗ trợ tư pháp về hình sự đã trao cho VKSNDTC chức năng là mối lái hấp thụ các đề nghị về hỗ trợ tư pháp về hình sự của các nước đã ký kết hiệp định tương trợ tư pháp với nước ta.
Nên chăng học tập kinh nghiệm của một số nước có nền tư pháp tiền tiến, chúng ta hướng tới xây dựng một ngạch KSV thống nhất từ Trung ương đến cơ sở. Cũng như là đề nghị về hỗ trợ tư pháp phải thông qua con đường ngoại giao đối với những nước chưa có hiệp định tương trợ tư pháp với Việt Nam.
Thứ tư, vấn đề tổ chức bốn cấp VKSND, vấn đề ngạch và các chức danh pháp lý trong cơ quan VKSND.
Tạo nhịp cho việc quản lý và luân chuyển cán bộ trong cơ quan VKSND thuận tiện. Đây chính là những vấn đề đã được nêu lên trong quyết nghị 48 của Bộ Chính trị ngày 24/5/2005 về xây dựng Luật Tổ chức VKSND có tầm nhìn 2020. Xung quanh vấn đề này, tấn sĩ Khuất Văn Nga - nguyên Phó viện trưởng VKSNDTC đã có một số cảm nhận san sẻ: Tiến sĩ Khuất Văn Nga - Nguyên Phó Viện trưởng VKSNDTC tấn sĩ Khuất Văn Nga, nguyên Phó viện trưởng VKSNDTC (Tiến sĩ Khuất Văn Nga): Lịch sử phát triển của VKSND Việt Nam đã qua hơn một nửa thế kỷ, trong quá trình đó đã có bốn lần ban hành Luật Tổ chức VKSND, đó là: Luật tổ chức VKSND năm 1960, Luật tổ chức VKSND năm 1981, Luật tổ chức VKSND năm 1992, Luật tổ chức VKSND năm 2002 và lần này là Luật tổ chức VKSND sửa đổi, bổ sung đang ở giai đoạn dự thảo, dự kiến sẽ được ban hành năm 2014.
Đây là một đề xuất hợp lý như trước kia có thời đoạn chúng ta đã thực hiện như vậy. Chủ trương của Đảng và nhà nước ta là tăng cường nghĩa vụ của VKSND đối với cơ quan điều tra. Thứ hai , vấn đề nâng cao chất lượng tranh tụng tại các phiên tòa mà VKSND giữ quyền công tố quốc gia, kiểm sát tuân theo pháp luật.
Những vấn đề này nằm trong quá trình thể chế hóa những quan điểm của Đảng trong các quyết nghị được nêu, kể từ quyết nghị 49 được ban hành vào tháng 6/2005 về cải cách tư pháp đến những văn kiện tiếp theo của Đại hội Đảng lần thứ XI.
Quá trình xây dựng Luật Tổ chức VKSND sửa đổi của chúng ta phải luôn luôn bám sát, tả được ý kiến của Hiến pháp sửa đổi vào trong dự thảo luật, song song đảm bảo tính xứng và đồng bộ của hệ thống pháp luật.
Dưới giác độ Luật tổ chức VKSND như một bộ luật căn bản để tổ chức cơ quan quốc gia thì chúng ta phải trình bày những quan điểm này như thế nào, biểu lộ ở mức độ nào, thể hiện ở đâu, bằng những quy định nào của Luật tổ chức VKSND. Thứ tư, trong Luật tổ chức VKSND sửa đổi nên chú ý vấn đề thẩm quyền điều tra của cơ quan điều tra của VKSND.
Dự thảo Luật lần 1 có nêu vấn đề: bổ dụng lần thứ nhất 5 năm, sau đó bổ nhậm lại không có hạn, cũng là vấn đề đáng nghĩ suy để hoàn thiện chức danh pháp lý KSV.
Có thể nói, mỗi đạo luật về tổ chức VKSND đánh dấu những chặng đường phát triển và trưởng thành của cơ quan VKSND. Nếu có một ngạch KSV hợp nhất sẽ tạo nhịp cho sự phát triển của bất cứ KSV nào, dù làm ở cấp nào, chỉ phụ thuộc vào thiên tài và đóng góp của từng người.
Lần này trong dự thảo có bổ sung thêm việc UBKS tham mưu cho Viện trưởng VKSND về các vụ án phức tạp và những vấn đề quan trọng khác. Thứ ba , vấn đề phân định rạch ròi thẩm quyền hành chính, thẩm quyền tư pháp trong hoạt động của VKSND, trên cơ sở đó nâng cao nghĩa vụ tăng thẩm quyền của KSV trên cơ sở phân định thẩm quyền bính chính và bổn phận tư pháp, để đảm bảo KSV có thể chủ động, độc lập khi làm nhiệm vụ.
Ngạch KSV Hiện nay có KSV sơ cấp, KSV trung cấp, KSV cấp cao, KSV VKSNDTC. Tôi nghĩ chúng ta cần phải quán triệt những quan điểm chỉ đạo trong Nghị quyết 48 của Bộ Chính trị trong vấn đề định hướng xây dựng Luật Tổ chức VKSND sửa đổi.
Những vấn đề đó là: Thứ nhất , vấn đề tăng cường bổn phận công tố trong hoạt động điều tra, gắn công tố với hoạt động điều tra.
Cho nên, có nên thành lập UBKS ở cấp cơ sở hay không là một điều cần phải cân nhắc. PV: Theo quan điểm của ông, tại sao cần phải tiến hành sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức VKSND năm 2002? tấn sĩ Khuất Văn Nga: Theo ý kiến của tôi, có 4 lý do cốt tử để nói lên sự cần thiết phải sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức VKSND: Thứ nhất , sau năm 2002, Đảng ta đã có nhiều quyết nghị, chỉ thị và chính sách về cải cách tư pháp, canh tân bộ máy cơ quan quốc gia trong đó có vấn đề VKSND.
Đây là công tác đặc thù của VKSND, các cơ quan khác không được làm thay VKSND trong việc thực hành chức năng, hoạt động này. Tôi cho rằng triển vọng phát triển của cơ quan VKSND chúng ta rất lớn, chúng ta cần mở rộng hơn nữa các cuộc hội thảo để toàn ngành Kiểm sát nhìn lại mình một cách toàn diện và giải quyết triệt để hơn những vấn đề lý luận và thực tại công tác kiểm sát đặt ra cho VKSND trong tuổi tới 2014 – 2024 và xa hơn nữa.
Trong vấn đề này có một vấn đề đáng để ý nổi lên mà Luật Tổ chức VKSND năm 2002 chưa biểu hiện đó là vấn đề hỗ trợ tư pháp về hình sự. Thứ năm, đối với vấn đề tương trợ tư pháp về hình sự, theo tôi trong Dự thảo Luật sửa đổi cần phải thiết kế một chương riêng về công tác kiểm sát trong tương trợ tư pháp về hình sự.
Tính trung bình hơn 10 năm chúng ta lại tiến hành sửa đổi Luật tổ chức VKSND, trừ lần từ năm 1960 đến năm 1981, cho nên, cảm tưởng chung của tôi là rất vui mừng, bởi Luật tổ chức VKSND sửa đổi lần này sẽ là một cột mốc, là một công cụ pháp lý mở ra một chặng đường mới, một giai đoạn phát triển cho VKSND Việt Nam.
Thứ hai , do đòi hỏi về tính tương hợp và sự đồng bộ của luật đối với Hiến pháp và hệ thống pháp luật đã được bổ sung hoàn thiện 10 năm qua kể từ năm 2002 đến nay cũng như đang được bổ sung hoàn thiện những năm sắp tới.
Chúng ta thấy những vấn đề rất cần thiết và bức xúc trong thực tiễn cần được nghiên cứu để sửa đổi bổ sung. Thứ ba , vấn đề ngạch Kiểm sát viên và các chức danh pháp lý của VKSND. Đạo luật mới này có tầm nhìn, phải được thực hành trong vòng 10 – 15 năm nữa, vì thế cần dạn dĩ tiến tới việc bổ nhiệm KSV không có hạn.
Thứ ba , do những bất cập ở một số quy định của Luật Tổ chức VKSND năm 2002 được miêu tả trong quá trình tổ chức thực hành luật phê chuẩn tổng kết của VKSND 10 năm vừa qua. Do vậy, chúng ta phải nghiên cứu thể chế hóa được những quan điểm mới ấy của Đảng về VKSND trong đạo luật mới. Tôi đồng ý với phương hướng xây dựng luật mới theo hướng mở mang thẩm quyền của cơ quan điều tra của VKSND nhằm tạo uy thế cho cơ quan VKSND trong việc chiến đấu chống và ngừa tội phạm.
Luật tổ chức VKSND năm 2002 đã trao cho UBKS thẩm quyền quyết định bằng cách bỏ phiếu theo phần lớn. Những vấn đề này phải được quy định cho rõ. Tôi xin nêu một đôi vấn đề cụ thể sau đây: Thứ nhất , cần làm rõ vấn đề các lĩnh vực công tác kiểm sát thực hiện chức năng của Viện kiểm sát, nên hiểu như thế nào cho đúng. Đây là vấn đề rất quan yếu để đảm bảo tính tương thích và đồng bộ của hệ thống luật pháp.
Thứ tư , những đòi hỏi của việc hội nhập và cộng tác quốc tế trong chống chọi phòng và chống tầy.
Với phương thức hoạt động này đã mở ra một lĩnh vực hoạt động biểu đạt chức năng của VKSND khôn xiết quan trọng. PV: Xin cảm ơn ông! THU HIỀN (thực hiện). Đối với án dân sự, gần như hồ hết các vụ án dân sự đều được giải quyết ở cấp khu vực, cấp huyện. Vừa qua, Viện trưởng Viện kiểm sát dân chúng tối cao (VKSNDTC) đã tổ chức lấy ý kiến của các đồng chí nguyên là lãnh đạo VKSNDTC về nội dung Dự thảo 1 Luật Tổ chức VKSND (sửa đổi) do VKSNDTC xây dựng.
Nếu chúng ta không giải quyết vấn đề chung thì từng bước đi của điều luật cụ thể sẽ gặp phải mâu thuẫn khó giải quyết. Mỗi lần sửa đổi Luật Tổ chức VKSND, chúng ta lại càng nhận thức rõ hơn, sâu sắc hơn những vấn đề lý luận và thực tại do cuộc sống đặt ra. PV: Theo quan điểm của ông, những nội dung nào cơ bản và có tính chất bao trùm của dự thảo Luật tổ chức VKSND sửa đổi lần này? tấn sĩ Khuất Văn Nga: Theo tôi, có một số vấn đề có tính chất trùm cần phải lưu ý trong việc sửa đổi, bổ sung Luật tổ chức VKSND lần này.
